สุวณฺณวณฺณลกฺขณวณฺณนา

[218] อกฺโกธโนติ น อนาคามิมคฺเคน โกธสฺส ปหีนตฺตา, อถ โข สเจปิ เม โกโธ อุปฺปชฺเชยฺย, ขิปฺปเมว นํ ปฏิวิโนเทยฺยนฺติ เอวํ อกฺโกธวสิกตฺตาฯ นาภิสชฺชีติ กุฏิลกณฺฏโก วิย ตตฺถ ตตฺถ มมฺมํ ตุทนฺโต วิย น ลคฺคิฯ น กุปฺปิ น พฺยาปชฺชีติอาทีสุ ปุพฺพุปฺปตฺติโก โกโปฯ ตโต พลวตโร พฺยาปาโทฯ ตโต พลวตรา ปติตฺถิยนาฯ ตํ สพฺพํ อกโรนฺโต น กุปฺปิ น พฺยาปชฺชิ น ปติตฺถิยิฯ อปฺปจฺจยนฺติ โทมนสฺสํฯ น ปาตฺวากาสีติ น กายวิกาเรน วา วจีวิกาเรน วา ปากฏมกาสิฯ

อิธ กมฺมํ นาม ทีฆรตฺตํ อกฺโกธนตา เจว สุขุมตฺถรณาทิทานญฺจฯ กมฺมสริกฺขกํ นาม โกธนสฺส ฉวิวณฺโณ อาวิโล โหติ มุขํ ทุทฺทสิยํ วตฺถจฺฉาทนสทิสญฺจ มณฺฑนํ นาม นตฺถิฯ ตสฺมา โย โกธโน เจว วตฺถจฺฉาทนานญฺจ อทาตา, โส อิมินา การเณนสฺส ชโน โกธนาทิภาวํ ชานาตูติ ทุพฺพณฺโณ โหติ ทุสฺสณฺฐาโนฯ อกฺโกธนสฺส ปน มุขํ วิโรจติ, ฉวิวณฺโณ วิปฺปสีทติฯ สตฺตา หิ จตูหิ การเณหิ ปาสาทิกา โหนฺติ อามิสทาเนน วา วตฺถทาเนน วา สมฺมชฺชเนน วา อกฺโกธนตาย วาฯ อิมานิ จตฺตาริปิ การณานิ ทีฆรตฺตํ ตถาคเตน กตาเนวฯ เตนสฺส อิเมสํ กตภาวํ สเทวโก โลโก อิมินา การเณน ชานาตูติ สุวณฺณวณฺณํ มหาปุริสลกฺขณํ นิพฺพตฺตติฯ ลกฺขณํ นาม อิทเมว ลกฺขณํฯ สุขุมตฺถรณาทิลาภิตา อานิสํโสฯ

[219] อภิวิสฺสชีติ อภิวิสฺสชฺเชสิฯ มหิมิว สุโร อภิวสฺสนฺติ สุโร วุจฺจติ เทโว, มหาปถวิํ อภิวสฺสนฺโต เทโว วิยฯ

สุรวรตโรริว อินฺโทติ สุรานํ วรตโร อินฺโท วิยฯ

อปพฺพชฺชมิจฺฉนฺติ อปพฺพชฺชํ คิหิภาวํ อิจฺฉนฺโตฯ มหติมหินฺติ มหนฺติํ ปถวิํฯ

อจฺฉาทนวตฺถโมกฺขปาวุรณานนฺติ อจฺฉาทนานญฺเจว วตฺถานญฺจ อุตฺตมปาวุรณานญฺจฯ ปนาโสติ วินาโสฯ